Hoe lang mogen treinen bij vertraging op elkaar wachten?

,,Die andere trein zal vast wel even op ons blijven wachten’’, is een zin die geregeld door een coupé van een vertraagde trein gonst als een overstap gemist dreigt te worden. Reizigers hopen dat de conducteur op het overstapstation even wacht met op zijn fluitje blazen zodat ook zij nog mee kunnen. Wordt dat inderdaad op zo’n manier geregeld? Dennis Huisman, werkzaam als expertise manager logistieke processen bij NS, legt uit hoe het zit.

Is het afhankelijk van de goede wil van een conducteur of hij wacht?

,,Conducteurs proberen natuurlijk zo servicegericht mogelijk te zijn en houden oog op overstappers. De conducteur is alleen niet degene die er uiteindelijk over beslist. Op stations waar cruciale overstappen moeten worden gemaakt hebben NS en ProRail van tevoren afgesproken hoe lang een trein mag blijven wachten op een andere vertraagde trein. Neem bijvoorbeeld station Amersfoort. Als de trein vanuit Utrecht richting die stad vertraging heeft, dreigen reizigers richting het oosten hun overstap te missen. De trein vanuit Schiphol richting Enschede blijft dan even wachten in Amersfoort op de overstappers. De treindienstleider van ProRail bewaakt die tijd. Uiteindelijk geeft hij de rijweg vrij waardoor de vertreklamp boven het perron gaan branden. De conducteur start daarna de vertrekprocedure.”

Hoe bewaakt de treindienstleider de tijd?

,,In dit voorbeeld kan de treindienstleider zien hoeveel vertraging de trein vanuit Utrecht heeft. Hij controleert of die vertraging past binnen de vooraf bepaalde extra wachttijd. Als duidelijk is dat de vertraging te groot is, zal de trein naar Enschede op de gewone tijd vertrekken. Als de vertraagde trein nog wel aan kan komen binnen de vooraf bepaalde ‘extra tijd’, blijft de aansluitende trein even wachten zodat overstappers nog mee kunnen.’’

Kunnen reizigers daar altijd op rekenen?

,,Het is en blijft maatwerk. Om reden is vooraf bepaald wanneer treinen wel of niet blijven wachten. Want op het drukke Nederlandse spoornet kan het bijvoorbeeld gebeuren dat door een langere wachttijd een Intercity verder op het traject achter een Sprinter komt te hangen. Daardoor kan hij minder snel rijden en neemt de vertraging toe. En het kan er ook voor zorgen dat een andere trein die wel op tijd is niet door een wissel kan omdat de vertraagde trein er eerst doorheen moet. Op zo’n manier kan een sneeuwbaleffect van vertragingen ontstaan. Dat willen we voorkomen, dus soms is het echt beter om een trein op tijd te laten vertrekken.’’

Hoe bepalen NS en ProRail vooraf of en hoe lang er wordt gewacht?

,,Basisgedachte is hoe we ervoor kunnen zorgen dat zoveel mogelijk reizigers op tijd aankomen. Als het beter is om even te wachten, dan zullen we dat doen, maar als we daarmee veel meer reizigers duperen, dan zullen we een trein laten vertrekken. Daarbij kijken we ook naar de plaats waar de overstap gehaald moet worden. In de Randstad duurt het niet lang voor er weer een volgende trein komt. Daar kiezen we dus eerder voor op tijd vertrekken. Verder is het zo dat we de laatste treinen op een dag ook op elkaar laten wachten omdat het halen van een overstap dan crucialer is.’’

Het aanspreken van de conducteur heeft dus geen zin?

,,Vragen aan de conducteur kan natuurlijk altijd. Hij kan een inschatting maken of een aansluitende trein blijft wachten en hij kan informatie verstrekken over (nieuwe) reismogelijkheden. Maar hij is niet verantwoordelijk of een trein blijft wachten, dus boos worden op de conducteur heeft geen zin.’’