NS: Investeren in openbaar vervoer nodig om klimaatdoelen te halen

Om de Klimaatdoelen van Parijs te halen, CO2-uitstoot terug te brengen én de Nederlandse mobiliteit verder te vergroenen is het noodzaak om in het Klimaat- en energie-akkoord ook investeringen in het openbaar vervoer op te nemen. Deze oproep doet NS aan minister Wiebes van Economische Zaken & Klimaat. NS kan en wil een belangrijke bijdrage leveren aan de Klimaatdoelen. De trein is de meest duurzame vorm van vervoer – treinen rijden in Nederland volledig op windenergie en zijn daarmee 100% duurzaam. NS omarmt de doelstellingen van een landelijk akkoord en wil flink bijdragen aan het terugdringen van CO2-uitstoot.

Als meer reizigers kiezen voor duurzaam openbaar vervoer en de fiets in plaats van de auto is nu al veel CO2-uitstoot te besparen. Daarmee kan de OV-sector een substantiële bijdrage leveren aan het halen van de klimaatdoelen van Parijs. Als iedereen één keer per week met de trein reist in plaats van met de auto levert dat al 20% reductie van de uitstoot van personenvervoer op – dat in Nederland de helft van de CO2-uitstoot door mobiliteit veroorzaakt.

Om deze extra reizigers ook elke dag te kunnen vervoeren is meer capaciteit in het openbaar vervoer nodig. Hierdoor wordt het openbaar vervoer aantrekkelijker ten opzichte van de auto, vooral tijdens de drukke spits. Zo helpt NS niet alleen om Nederland duurzaam te maken, maar ook bereikbaar te houden.

NS CEO Roger van Boxtel: “We willen meer mensen de mogelijkheid geven om met de trein te reizen en dat is beter voor het klimaat. NS rijdt immers voor 100% op windstroom. Als reizigers wat vaker de trein kiezen, valt veel CO2-uitstoot extra te besparen. Daarmee kan de NS een substantiële extra bijdrage leveren aan de manier waarop Nederland de klimaatdoelen van Parijs haalt”.

NS werkt zelf hard aan verbetering van de capaciteit op het spoor: zo investeert het voor 4 miljard euro in nieuw materieel en de revisie van treinen. Toch is dit niet genoeg om de verwachte toename van reizigersdrukte op te vangen. Op de drukste trajecten groeit het aantal reizigers jaarlijks met ongeveer 5%. Daarom schuift NS aan bij de onderhandelingstafel voor het Klimaatakkoord met een aantal concrete ideeën.

Experimenten spitsspreiding
NS wil graag samen met onderwijsinstellingen, werkgevers, gemeenten en andere vervoerders experimenten doen met het spreiden van spitsdrukte. Een half uurtje eerder of later reizen dan de standaardkantoortijden kan al enorm helpen. Er zijn experimenten nodig om te zien welke prikkels hierbij het beste helpen. Vorige week bleek al dat samenwerken met het bedrijfsleven goed uitpakt: 40 grote werkgevers maakten bekend samen afspraken te maken om duurzaam reizen van medewerkers te stimuleren. Door de resultaten van gedragsprogramma’s als low car diet weten we dat blijvende gedragsbeïnvloeding mogelijk is: 50% van de deelnemers aan deze programma’s heeft het reisgedrag blijvend veranderd en er is een blijvende afname van 23% van de autokilometers. 

Enkele veelbelovende pilots over spitsspreiding zijn al afgesproken met onderwijsinstellingen, gemeente en regionale vervoerders. Zo hebben vanaf september 2018 de Radboud Universiteit Nijmegen en de Hogeschool Arnhem Nijmegen aangepaste les- en collegetijden.

Meer capaciteit fietsenstallingen
Om automobilisten te verleiden vaker de trein te nemen moet de hele deur-tot-deur reis vlot verlopen. Investeren in fietsenstallingen bij stations is daarom broodnodig. De komende jaren dreigt een tekort aan het aantal fietsplekken bij stations. NS wil hiervoor 50 miljoen uit het Klimaat- en Energie-akkoord.Sinds 2000 zijn er al 450.000 plekken gerealiseerd. Op dit moment zijn er circa 100.000 tot 150.000 extra fietsplekken in aanbouw. Er zijn nog 150.000 extra nodig om volledig in de behoefte van de reiziger te voorzien. Op dit moment komt ruimt 45% van de dagelijkse treinreizigers op de fiets naar het station. In aantal grote steden ligt dit zelfs al boven de 50%.

OV en fiets fiscaal aantrekkelijker
NS bepleit tijdens de gesprekken rond het Klimaatakkoord ook voor aanpassing van belastingregels rond zakelijke mobiliteit. Om duurzaam reisgedrag blijvend te stimuleren en klimaatwinst te behouden moet de keuze voor duurzaam reizen ook fiscaal aantrekkelijker worden. NS wil graag vooral flexibeler regels waardoor het bijvoorbeeld voor leaserijders aantrekkelijker wordt om af en toe de auto te laten staan en de trein of fiets te kiezen voor woon-werkverkeer.

BTW-maatregelen
NS wil dat de voorgenomen BTW-verhoging op binnenlandse treinkaartjes niet doorgaat. Om internationaal treinvervoer te stimuleren pleit NS voor het afschaffen van BTW op internationale treintickets. Op dit moment betalen luchtreizigers geen BTW over hun tickets; op treinkaartjes moet wel BTW worden betaald. Als gevolg van het regeerakkoord wordt de BTW op treinreizen zelfs verhoogd. Afschaffing van BTW op internationale treinreizen is dan ook nodig.

Lange termijn
Wat NS betreft is het nog niet klaar met de verduurzaming van het openbaar vervoer als het Klimaat- en Energie-akkoord komende zomer is gesloten: om Nederland duurzaam én bereikbaar te houden moeten de komende tientallen jaren flinke investeringen worden gedaan om de capaciteit van het spoor in Nederland te vergroten. Het spoor kent veel bottlenecks. Zo zijn bijvoorbeeld op 15 stations de perrons te kort voor langere treinen op drukke routes. NS pleit al langere tijd voor 10 sporen op Amsterdam Centraal en 6 sporen op Amsterdam-Zuid. Investeren in een betere Oost-West corridor tussen de Randstad en Oost-Nederland zal een flinke impuls geven aan zowel de binnenlandse als internationale treinverbindingen. Verder moet Nederland een visie ontwikkelen op de aanleg van lightrail in de Randstad vanaf 2030.