NS-reactie op ILT-rapport Hattemerbroek

Staatssecretaris Mansveld van Infrastructuur en Milieu (IenM) heeft vandaag
aan de Tweede Kamer haar brief gestuurd over de roodseinpassage van een
Intercity in de buurt van Zwolle (Hattemerbroek-aansluiting).  Het rapport van
de Inspectie voor de Leefomgeving & Transport (ILT) met de analyse van dit
incident en het eigen onderzoek van NS en ProRail heeft zij als bijlage
toegevoegd. NS betreurt het incident, want elke passage van een rood sein is er
één te veel. Veiligheid gaat voor alles en daarom heeft de spoorsector ook een
eigen onderzoek ingesteld en zijn er diverse maatregelen getroffen of in
voorbereiding.

Bestuurlijke boete

De inspectie legt de betrokken machinist een bestuurlijke boete op,
omdat hij te weinig heeft geremd na een geel sein (signaal dat trein vaart moet
minderen naar 40 km) waarna hij vervolgens door rood is gereden. Bij NS staat
veiligheid op 1. Systemen kunnen echter falen en mensen kunnen zich vergissen of
een fout maken. NS vindt de persoonlijke boete voor de machinist een
buitengewoon zware straf. Machinisten doen naar eer en geweten hun werk en geen
enkele machinist rijdt ooit bewust door rood. Het is een van de ergste dingen
die je als machinist kan overkomen.

Eerder ingrijpen

ILT is van mening dat NS in de afgelopen jaren niet voldoende
maatregelen heeft genomen om te voorkomen dat machinisten na het zien van een
geel sein te weinig remmen. Het protocol van machinisten is echter dat zij er
rekening mee dienen te houden dat het eerste sein ná een geel sein rood kan
tonen. Dat betekent dat ze moeten afremmen om tijdig tot stilstand te komen. Zo
worden de machinisten van NS opgeleid en het rijden door een stoptonend sein
voelt elke machinist als een groot falen. Ook in herinstructies voor machinisten
wordt dit punt nadrukkelijk onder de aandacht gebracht. De conclusies van ILT
worden dan ook in de herinstructies extra meegenomen.

Verder stelt de inspectie aan NS de vraag of het zogenoemde remcriterium in
het automatische treinbeïnvloedingsysteem (ATB) aan boord van treinen moet
worden verzwaard. Dat criterium bepaalt hoeveel vaart de trein mindert wanneer
de machinist na het zien van een geel sein de remming inzet. Remt de machinist
niet, dan grijpt ATB in.

De vraag over het afremmen van treinen na een geel sein heeft de
nadrukkelijke aandacht van NS. In dit kader verwacht NS de meeste
veiligheidswinst van het waarschuwingssysteem ORBIT, dat samen met ProRail is
ontwikkeld en getest. Als een machinist te hard op een rood sein afrijdt, geeft
ORBIT middels een computerstem aan dat hij moet remmen. Hierdoor is de machinist
op tijd in de gelegenheid om alsnog (voldoende) te remmen om voor het rode sein
tot stilstand te komen. Onderzoeken wijzen uit dat hierdoor meer
roodseinpassages voorkomen kunnen worden, dan met het verzwaren van het
remcriterium.

NS heeft al 25 miljoen euro gereserveerd voor de invoering van ORBIT en
streeft ernaar eind 2014 de eerste treinen met ORBIT te laten rijden. Los
daarvan loopt er momenteel een aanvullend onderzoek naar de effecten van het al
dan niet verzwaren van het remcriterium. De uitkomsten van dit onderzoek zullen
voor de zomer met het ministerie worden gedeeld.

Steeds veiliger

De trein is het veiligste vervoermiddel in Nederland. Dit wordt bereikt
door een veelheid van factoren die de veiligheid bepalen. Het gaat hierbij om
een samenspel van menselijk handelen, organisatorische voorzieningen en
technische vangnetten. ProRail en NS werken hier continu aan.

Uit de onderzoeken die ILT en NS/ProRail doen na incidenten trekken wij
lessen voor een steeds veiliger spoor.