Een hittegolf, maar geen problemen met treinen. Hoe kan dat?

"Ik vond het echt spannend, toen ik afgelopen maandag terugkwam van vakantie en zag dat de hoge temperaturen nog wel even bleven." Michael Strackx is eindverantwoordelijk voor de afdeling die stuurt op de technische staat in treindienst. Hij had wel wat problemen verwacht de afgelopen week. "Het is echt lang warm geweest, maar toch ging het bijzonder goed."

Vorig jaar moest de dienstregeling uitgedund worden vanwege de hitte. Tijdens de hittegolf moesten er bijna 600 rijtuigen van het spoor af voor onderhoud. Dit jaar waren dat er maar ruim 400, terwijl er meer hete dagen waren. En de dienstregeling is zo goed als intact gebleven.

Wat kan er misgaan?
Even een korte uitleg. Extreme omstandigheden hebben effect op treinen. Dat zien we vooral als de temperatuur boven de 30 graden uitkomt. Dan worden onderdelen te heet. Vooral als het 's nachts ook warm blijft en een trein niet kan afkoelen, kan het misgaan.

Het meest herkenbare onderdeel waarmee problemen kunnen ontstaan zijn airco's. Een dubbeldekker met zes rijtuigen heeft twee airco’s. Valt er een uit, dan kan de trein nog wel doorrijden. Valt de tweede uit, dan moet deze voor onderhoud van het spoor.

Daarnaast kunnen er problemen optreden met de 'tractie', de elektrische aandrijving van de trein, en de omzetters die hoogspanning naar laagspanning omzetten. "Vooral in de dubbeldekkers ontstaan snel problemen bij hoge temperaturen. Omdat het zware treinen zijn en er veel mensen in kunnen", zegt Strackx.

TRAXX locomotief met rijtuigen voor de HSL

HSL

Vorig jaar ging het vooral mis op trajecten die gebruikmaken van de HSL. Zoals Amsterdam - Breda en Rotterdam - Eindhoven. In de treinen die op de HSL rijden worden onderdelen gekoeld met olie. Maar die wordt erg warm bij hoge temperaturen waardoor de koelcapaciteit afneemt. Als het dan 's nachts ook warm is, wordt de olie steeds warmer. Vorig jaar hebben sensoren temperaturen van 55 graden Celsius gemeten onder de HSL-treinen.

Maar dit jaar hoefde de dienstregeling niet aangepast te worden. "We hebben een aantal preventieve acties gedaan", aldus Strackx. "Zo hebben we de airco's in de HSL-treinen op halve kracht laten draaien bij warm weer. Het gevolg was dat er nauwelijks uitval was van airco's en dat het toch voldoende koel bleef in de trein."

"Daarnaast hebben we sinds kort 'vlootanalisten'. Zij monitoren de treinen door verschillende sensoren. Daardoor kunnen we beter voorspellen waar het wellicht fout gaat in een trein. Zo kunnen ze eerder voor onderhoud weggestuurd worden."

"Als derde hebben we de koelingsapparatuur van de onderdelen in de treinen preventief extra gereinigd. Hierdoor waren er veel minder problemen met de tractie van de treinen."

Samenwerking

Maar dat is niet het enige. Het belangrijkste verschil met vorig jaar is de samenwerking binnen het bedrijf, zegt Strackx. "Een paar jaar geleden hebben we alle onderdelen binnen NS dichter bij elkaar gebracht. Daardoor kunnen we de hele operatie beter overzien. En daar plukken we nu heel erg de vruchten van. Voorheen zag je dat er alleen werd gekozen voor de dienstregeling. Het onderhoud aan treinen was ondergeschikt. Daardoor werd er soms te lang doorgereden met treinen of bleven ze ergens in het land op een 'parkeerplek' staan."

Nu is het veel meer een samenspel. "Er wordt  meer gekeken wat de beste keuze is; in de dienstregeling laten of naar een onderhoudslokatie sturen. We kijken wat het betekent voor de reizigers en wat er aan onderhoud kan gebeuren. Het gevolg is dat er een goede aanvoer is van treinen naar de onderhoudslokaties. Voorheen gebeurde het nog weleens dat het twee weken duurde voordat een trein van de 'parkeerplaats' naar het onderhoud ging. En dan heb je dus minder treinen tot je beschikking. Onderhoud is nu meer een onderdeel van het proces geworden."

Het onderderhoudsbedrijf van NS in Onnen

Oude en nieuwe treinen

Een andere belangrijke reden dat er geen problemen waren is dat sommige oude treinen niet meer rijden. Eind vorig jaar werd er bijvoorbeeld afscheid genomen van de DDM-trein (Dubbel Deks Materieel), de eerste dubbeldekkers van NS. En ook sommige series van de SGM-treinen zijn uit de dienstregeling. SGM staat voor stadsgewestelijk materieel. In die treinen is er alleen airco in de machinistcabine. "Die hebben we er vanaf geplukt, wat goed van pas komt voor de voorraad en het snel herstellen van andere airco's." Binnenkort haalt NS de SGM overigens stapsgewijs helemaal uit de dienstregeling.

Daarnaast zijn er nieuwe treinen bijgekomen, zoals de Sprinter Nieuwe Generatie (SNG). "We merkten dat de airco's daarvan maar heel weinig storingen laten zien."

Een Sprinter Nieuwe Generatie